Orteza na opadającą stopę – kiedy jest konieczna?

Opadająca stopa to schorzenie, które znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie, powodując trudności w chodzeniu i zwiększając ryzyko potknięć oraz upadków. Problem ten wynika z osłabienia lub porażenia mięśni odpowiedzialnych za unoszenie stopy, co sprawia, że pacjent nie może prawidłowo postawić nogi na podłożu. W takich przypadkach niezbędnym wsparciem jest orteza na opadającą stopę, która stabilizuje kończynę, ułatwia chodzenie i zapobiega dalszym powikłaniom. W jakich sytuacjach jej stosowanie jest konieczne? Odpowiadamy w poniższym artykule.

Kiedy pojawia się problem opadającej stopy?

Opadająca stopa to objaw, który może mieć różne przyczyny, zarówno neurologiczne, jak i ortopedyczne. W większości przypadków wynika z uszkodzenia nerwu strzałkowego, który odpowiada za unoszenie stopy i palców. Może być efektem urazu, choroby lub schorzeń układu nerwowego.

Najczęstsze przyczyny opadającej stopy

• Uszkodzenie nerwu strzałkowego – np. w wyniku złamania, długotrwałego ucisku lub urazu kolana.
• Udar mózgu – prowadzi do osłabienia lub paraliżu jednej strony ciała, w tym także mięśni kontrolujących stopę.
• Stwardnienie rozsiane – choroba neurodegeneracyjna wpływająca na funkcjonowanie mięśni.
• Polineuropatia – uszkodzenie nerwów obwodowych, często występujące u pacjentów z cukrzycą.
• Dystrofia mięśniowa – postępująca choroba prowadząca do osłabienia mięśni.
• Choroby kręgosłupa – np. przepuklina dysku uciskająca nerwy, co powoduje zaburzenia ruchowe w kończynach dolnych.

W zależności od przyczyny schorzenia leczenie może obejmować rehabilitację, leczenie farmakologiczne, a w niektórych przypadkach konieczne jest stosowanie ortezy stabilizującej stopę.

Jak działa orteza na opadającą stopę?

Orteza na opadającą stopę to specjalistyczne urządzenie ortopedyczne, które ma za zadanie wspierać stopę i umożliwiać prawidłowe poruszanie się. Jej głównym celem jest stabilizacja stawu skokowego oraz utrzymanie stopy w odpowiednim położeniu, co pozwala uniknąć jej niekontrolowanego opadania podczas chodzenia.

Najczęściej stosowane są ortezy dynamiczne, które wspomagają unoszenie stopy w czasie chodu, oraz modele sztywne, które całkowicie blokują opadanie stopy, zapewniając stabilizację w przypadku poważniejszych uszkodzeń nerwów.

Działanie ortezy polega na:

• Podtrzymywaniu stopy w pozycji neutralnej – dzięki czemu stopa nie opada i nie zahacza o podłoże.
• Ułatwianiu fazy przetaczania stopy – co poprawia płynność chodu i zmniejsza ryzyko potknięć.
• Odciążeniu mięśni i stawu skokowego – co zapobiega dalszym urazom i bólom związanym z nieprawidłową biomechaniką ruchu.
• Poprawie stabilności i pewności kroku – co zwiększa bezpieczeństwo pacjenta podczas chodzenia.

Regularne stosowanie ortezy pozwala pacjentowi zachować większą mobilność i unikać nieprawidłowych nawyków ruchowych, które mogłyby prowadzić do kolejnych problemów zdrowotnych.

W jakich przypadkach orteza jest konieczna?

Decyzja o stosowaniu ortezy zależy od stopnia osłabienia mięśni i przyczyny opadającej stopy. W niektórych przypadkach intensywna rehabilitacja i ćwiczenia mogą wystarczyć do przywrócenia prawidłowej funkcji stopy, jednak w wielu sytuacjach orteza jest niezbędnym elementem leczenia.

Ortezę zaleca się stosować, gdy:

• Choroba lub uraz uniemożliwia samodzielne unoszenie stopy i powoduje trudności w chodzeniu.
• Pacjent często potyka się lub ma problemy z utrzymaniem równowagi, co zwiększa ryzyko upadków.
• Osłabienie mięśni jest przewlekłe lub postępujące, np. w chorobach neurologicznych.
• Rehabilitacja nie przynosi oczekiwanych efektów lub konieczne jest wsparcie w procesie leczenia.
• Pacjent doświadcza bólu w stopie, stawie skokowym lub kolanie z powodu nieprawidłowego chodu.

Orteza może być stosowana zarówno tymczasowo, jako wsparcie podczas rehabilitacji, jak i długoterminowo, gdy opadająca stopa jest wynikiem trwałego uszkodzenia nerwów lub przewlekłej choroby.

Rodzaje ortez na opadającą stopę

Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów ortez, które różnią się budową i funkcjonalnością. Wybór odpowiedniego modelu zależy od stopnia zaawansowania schorzenia oraz indywidualnych potrzeb pacjenta.

Do najczęściej stosowanych należą:

• Ortezy dynamiczne (AFO – Ankle Foot Orthosis) – lekkie, elastyczne modele wykonane z włókna węglowego lub tworzyw sztucznych, które umożliwiają dynamiczne unoszenie stopy podczas chodu.
• Ortezy sztywne – stabilizujące stopę w stałej pozycji, stosowane w przypadkach znacznego osłabienia mięśni lub braku kontroli nad ruchem stopy.
• Ortezy z mechanizmem sprężynowym – wspomagające unoszenie stopy dzięki mechanizmowi sprężynowemu, który imituje naturalny ruch mięśni.
• Opaski i paski elastyczne – stosowane w łagodniejszych przypadkach, zapewniające lekkie wsparcie i poprawę mechaniki chodu.

Dobór odpowiedniego modelu powinien być skonsultowany z lekarzem ortopedą lub fizjoterapeutą, który oceni stan pacjenta i zaproponuje najlepsze rozwiązanie.

Czy orteza może zastąpić rehabilitację?

Choć orteza jest niezwykle pomocnym narzędziem w leczeniu opadającej stopy, nie powinna być traktowana jako jedyne rozwiązanie problemu. Jej głównym zadaniem jest stabilizacja i poprawa biomechaniki chodu, ale nie wpływa bezpośrednio na wzmocnienie osłabionych mięśni ani regenerację uszkodzonych nerwów. Dlatego kluczowym elementem terapii pozostaje rehabilitacja, która ma na celu przywrócenie jak największej sprawności ruchowej pacjenta.

Regularne ćwiczenia wzmacniające są niezbędne do odbudowy siły mięśni prostujących stopę i poprawy kontroli nad jej ruchem. Rehabilitacja może obejmować ćwiczenia oporowe, techniki aktywujące nerwy oraz pracę nad równowagą i koordynacją. W niektórych przypadkach stosuje się także stymulację elektryczną (FES), która wspomaga działanie osłabionych mięśni i poprawia ich funkcję.

Oprócz ćwiczeń istotną rolę w leczeniu odgrywają masaże, mobilizacje stawowe oraz zabiegi fizykoterapeutyczne, które wspierają regenerację tkanek i poprawiają krążenie w obrębie kończyny. Dzięki temu pacjent ma większe szanse na częściowe lub całkowite odzyskanie funkcji stopy.

Orteza powinna być stosowana jako wsparcie w procesie rehabilitacji, ale jej długotrwałe noszenie bez ćwiczeń może prowadzić do osłabienia mięśni i pogłębienia problemu. Dlatego lekarze i fizjoterapeuci zalecają jej użytkowanie w połączeniu z regularnymi treningami oraz kontrolami postępów leczenia. Tylko kompleksowe podejście, łączące stabilizację mechaniczną i aktywną terapię ruchową, daje najlepsze rezultaty w leczeniu opadającej stopy.

Orteza jako skuteczne wsparcie w leczeniu opadającej stopy

Opadająca stopa to poważne schorzenie, które utrudnia chodzenie i zwiększa ryzyko upadków, dlatego w wielu przypadkach stosowanie ortezy jest konieczne. Urządzenie to pomaga utrzymać prawidłową pozycję stopy, poprawia stabilność i zmniejsza obciążenie mięśni oraz stawów. Decyzja o jej zastosowaniu zależy od przyczyny schorzenia i stopnia osłabienia mięśni, a jej noszenie powinno być połączone z rehabilitacją. Dzięki dobrze dobranej ortezie pacjenci mogą odzyskać pewność w chodzeniu i poprawić jakość swojego życia.